Terapia Manualna

Podstawy leczenia bólu

Możliwości łagodzenia bólu są różne. Uznaje się, że może to mieć charakter zwykłego działania przeciwbólowego (oddziaływanie na skutek), jak i likwidowania przyczyny. W fizjoterapii zwykle celem jest wpływanie na wszystkie ogniwa łańcucha przyczynowo-skutkowego, najważniejsze jest jednak eliminowanie przyczyny bólu.

Z punktu widzenia potrzeb i możliwości fizjoterapii dość ważna jest klasyfikacja Steidlera rozróżniająca ból spontaniczny, wywołany uciskiem, ruchem czy z przeciążenia. Takie postrzeganie objawów bólowych może mieć znaczenie dla programowania poczynań profilaktycznych jak i leczniczych.

Łagodzenie bólu – metody terapii manualnej

Szereg metod terapii manualnej powstało celem łagodzenia objawów bólowych (przede wszystkim kręgosłupa). Do najpopularniejszych sposobów zalicza się metody:

• J. Cyriax – celem terapii jest przywrócenie prawidłowej i bezbolesnej ruchomości stawowej w pełnym zakresie. Można tu odnaleźć zarówno elementy bezpośrednich działań przeciwbólowych (np. masaż poprzeczny miejsc bólowych), jak i te ukierunkowane na przyczynę dolegliwości (trakcje i manipulacje);
• J. Menella – nie zawiera specjalnego działania przeciwbólowego, jednakże koncentruje się na jego przyczynie. To znaczy na pochodzeniu zaburzeń funkcji stawowych, spowodowanych subklinicznymi podwichnięciami lub zablokowaniami. W metodzie tej postępowanie terapeutyczne nakierunkowano na likwidację dwóch powyższych patologicznych mechanizmów. Służą temu techniki trakcji i przesunięć powierzchni stawowych;
• OMT Kaltenborna-Evjenth’a – znajduje zastosowanie w leczeniu dysfunkcji o charakterze somatycznym (dolegliwości bólowe, hipo- i hipermobilność stawów, zmiany tkankowe). Zaletą metody jest kompleksowe podejście do problemu. Obejmuje środki dające bezpośredni efekt przeciwbólowy, a także elementy działań podtrzymujących i zapobiegawczych;
• G. Maitlanda – ukierunkowana na likwidację bólu, ograniczenia ruchomości czy napięcia mięśniowego. Ocenie poddaje się nie tylko struktury obszaru bólowego, ale i te, z których może być on rzutowany (ból promieniujący, przeniesiony lub punkty spustowe). Ruch mobilizacyjny kończony jest zwykle tuż przed granicą bólu, a wyższe stopnie mobilizacji wprowadza się stopniowo;
• R. McKenziego – stanowi pewnego rodzaju łącznik między kinezyterapią, terapią manualną, a pewnymi działaniami profilaktycznymi. Stosuje się w niej ruchy w pewien sposób odwracające mechanizm wywołujący dolegliwości bólowe. Istotne jest, aby tego rodzaju terapii towarzyszył fenomen centralizacji, czyli stopniowe i dośrodkowe przemieszczanie się dolegliwości bólowych;
• D. Butlera – ma zastosowanie, gdy przyczyną dysfunkcji są zaburzenia zdolności poślizgowych struktur łącznotkankowych układu nerwowego. Jej celem jest poprawa zdolności poślizgowych pni nerwów obwodowych względem otaczających je tkanek. Metodę uzupełniają klasyczne techniki mobilizacji stawów i tkanek miękkich mających na celu m.in. uwalnianie patologicznych zrostów;
• B. Mulligana – zwana metodą mobilizacji przez ruch. Najistotniejszym elementem jest określenie kierunku ruchu bolesnego, duże znaczenie ma jednak także plastrowanie stawu w pozycji skorygowanej.